Europejski Akt Dostępności (EAA) a e-commerce: Jak dostosować sklep internetowy do nowych wymagań?
Przegląd wymagań dotyczących dostępności cyfrowej, które wejdą w życie w czerwcu 2025 roku.
Poradnik dla przedsiębiorców zgodnie z wytycznymi WCAG 2.1.
Spis treści
Przygotowanie Sklepu Internetowego do EAA – Poradnik Krok po Kroku
Projektowanie Stron Przyjaznych Osobom z Niepełnosprawnościami
1. Wprowadzenie
Europejski Akt Dostępności (EAA) niesie za sobą szereg istotnych zmian w obrębie handlu internetowego (e-commerce). Od czerwca 2025 roku właściciele sklepów internetowych będą mieli prawny obowiązek dostosować swoje serwisy do potrzeb osób z różnego rodzaju niepełnosprawnościami. Jednocześnie, obowiązujące już wytyczne WCAG 2.1 staną się jeszcze bardziej kluczowe w budowaniu przyjaznych stron.
Dostępność cyfrowa sklepów online (tzw. web accessibility) nie jest jedynie kwestią wizerunkową, lecz prawną i biznesową. Szacuje się, że w Unii Europejskiej żyje ponad 80 milionów osób z niepełnosprawnościami1. Wykluczenie ich z rynku cyfrowego oznacza nie tylko naruszenie przepisów, ale także utratę znacznej grupy potencjalnych klientów.
Ten artykuł jest kompleksowym poradnikiem dla przedsiębiorców oraz prawników zainteresowanych kwestią Europejskiego Aktu Dostępności e-commerce i dostosowaniem stron internetowych do standardów WCAG 2.1. Przedstawia konkretne wskazówki, dane rynkowe, a także studia przypadków obrazujące skutki (zarówno pozytywne, jak i negatywne) wdrożenia dostępności cyfrowej w handlu internetowym.
2. Czym jest Europejski Akt Dostępności (EAA)?
Europejski Akt Dostępności (European Accessibility Act) to unijna dyrektywa, której celem jest ustanowienie spójnych wymagań dotyczących dostępności produktów i usług na rynku wewnętrznym UE. Przepisy te obejmują m.in. komputery, telefony, terminale płatnicze, bankomaty, usługi bankowe online, a także — co najistotniejsze dla właścicieli sklepów internetowych — usługi e-commerce.
Europejski Akt Dostępności wprowadza obowiązki prawne w zakresie dostosowania platform, aplikacji mobilnych i stron internetowych do potrzeb osób z różnorodnymi dysfunkcjami wzroku, słuchu, ruchu czy poznawczymi. Regulacje UE dostępność mają zapewnić pełne uczestnictwo w życiu społecznym i gospodarczym wszystkich obywateli Unii, niezależnie od ich stanu zdrowia czy sprawności.
W praktyce oznacza to, że właściciele e-sklepów będą musieli zadbać o dostępność cyfrową sklepów internetowych, m.in. poprzez:
Zapewnienie czytelności stron e-commerce.
Stworzenie kompatybilnych elementów interfejsu, w tym nawigacji i formularzy, z czytnikami ekranu.
Umożliwienie pełnej obsługi serwisu za pomocą klawiatury.
Udostępnienie alternatywnych opisów dla materiałów multimedialnych (np. tekst alternatywny do grafik).
3. Kluczowe Wymagania EAA dla e-commerce
3.1. Zakres i Cele Regulacji UE
Głównym celem EAA jest wyrównanie standardów dostępności na terenie całej Unii Europejskiej i wyeliminowanie barier, z którymi osoby z niepełnosprawnościami zmagają się w życiu codziennym. W kontekście e-commerce, ustalenie jednolitych norm oznacza:
Zapewnienie zgodności sklepów internetowych z wytycznymi dotyczącymi dostępności cyfrowej.
Harmonizację przepisów między państwami członkowskimi, co zmniejsza koszty dostosowania dla firm działających na rynkach międzynarodowych.
Ochronę praw konsumentów z niepełnosprawnościami, którzy powinni mieć równy dostęp do zakupów i informacji online.
3.2. Termin wejścia w życie: czerwiec 2025
EAA zacznie w pełni obowiązywać od czerwca 2025 roku. Od tego momentu nowe przepisy dla e-sklepów staną się wiążące prawnie. Dla wielu przedsiębiorców oznacza to konieczność przeprowadzenia audytów i wdrożenia rozwiązań zwiększających dostępność stron w ciągu najbliższych kilkunastu miesięcy. Niedostosowanie się do wymagań może skutkować karami administracyjnymi, a także stratami wizerunkowymi.
3.3. Podstawowe Obszary Dostępności Cyfrowej
Struktura i treść strony
o Czytelność, podział na nagłówki i sekcje, właściwe formatowanie tekstu.
o Zastosowanie metod umożliwiających powiększanie zawartości bez utraty funkcjonalności.
Nawigacja i interakcja
o Możliwość korzystania z klawiatury lub innych urządzeń wspomagających.
o Intuicyjne, spójne menu i mechanizmy wyszukiwania.
Multimedia
o Napisy dla materiałów wideo, transkrypcje dla audio.
o Tekst alternatywny dla obrazów (alt text).
Zgodność z technologiami wspomagającymi
o Czytniki ekranu, powiększalniki, zamienniki brajlowskie.
o Testowanie dostępności e-commerce na różnych urządzeniach.
4. WCAG 2.1 a E-commerce
4.1. Podstawy WCAG 2.1
WCAG (Web Content Accessibility Guidelines) to zbiór międzynarodowych wytycznych opracowanych przez W3C (World Wide Web Consortium). Obecnie obowiązującą wersją jest WCAG 2.1, która wprowadza dodatkowe kryteria względem wcześniejszej 2.0, zwłaszcza w obszarze dostępności mobilnej i potrzeb użytkowników z zaburzeniami poznawczymi.
Główna idea WCAG sprowadza się do czterech zasad, zwanych skrótem POUR:
Perceivable (Postrzegalność): treści muszą być zaprojektowane tak, by mogły być postrzegane przez wszystkie zmysły użytkownika.
Operable (Funkcjonalność): interfejs musi być łatwy w obsłudze bez względu na rodzaj niepełnosprawności.
Understandable (Zrozumiałość): treść i interakcje na stronie powinny być zrozumiałe dla szerokiego grona odbiorców.
Robust (Solidność): strona powinna być kompatybilna z różnymi technologiami wspomagającymi.
4.2. Kluczowe Kryteria Sukcesu i Zasady POUR
WCAG 2.1 dzieli wymagania na trzy poziomy: A, AA i AAA. Najczęściej stosowanym standardem jest WCAG 2.1 AA, który uwzględniają także przepisy prawa dostępności cyfrowej w Polsce. Przykładowe kryteria sukcesu:
Alternatywny tekst dla obrazów (1.1.1)
Transkrypcje dla nagrań audio i wideo (1.2.x)
Nawigacja klawiaturą (2.1.1)
Widoczny fokus (2.4.7)
Kontrast kolorów (1.4.3, 1.4.11)
Skalowalność strony (1.4.10)
4.3. WCAG 2.1 e-commerce: Co To Oznacza w Praktyce
Dla sklepów internetowych dostosowanych do standardy WCAG handel internetowy priorytetem jest:
Ułatwienie przeglądania oferty osobom niewidomym i niedowidzącym (np. alt text do zdjęć produktów, wysoki kontrast).
Zastosowanie czytelnej architektury informacji dla osób z dysleksją czy trudnościami poznawczymi.
Uwzględnienie testów z użytkownikami korzystającymi z technologii asystujących (czytniki ekranu, przełączniki itp.).
5. Dlaczego Dostępność Cyfrowa Jest Tak Ważna?
5.1. Potencjał Rynku – Dane i Statystyki
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO), około 15% światowej populacji to osoby z jakąś formą niepełnosprawności2. W UE, mówimy nawet o 80 milionach obywateli, którzy mogą napotykać bariery w korzystaniu z internetu. To ogromna grupa potencjalnych klientów, którą warto uwzględnić w strategii rozwoju biznesu online.
Raport opublikowany przez Komisję Europejską wskazuje, że rynek usług dostępnych cyfrowo w UE w perspektywie kolejnych lat będzie rósł o od 5% do 8% rocznie, napędzany właśnie poprzez digital inclusion e-commerce i wzrost społecznej świadomości na temat równego dostępu do informacji.
5.2. Koncepcja Digital Inclusion
Digital inclusion (czyli cyfrowe włączenie) to idea, że każdy człowiek, niezależnie od swoich ograniczeń, powinien mieć możliwość w pełni korzystać z zasobów i usług oferowanych w przestrzeni cyfrowej. W przypadku e-commerce sprowadza się to do zapewnienia:
Ułatwień nawigacyjnych dla osób z trudnościami manualnymi lub kognitywnymi.
Audiodeskrypcji i napisów dla materiałów wizualnych i dźwiękowych.
Dostępności poprzez urządzenia mobilne (responsive web design).
5.3. Aspekty Prawne i Biznesowe
Poza unormowaniami prawnymi (EAA, przepisy krajowe, przepisy antydyskryminacyjne), dostępność wpływa bezpośrednio na wyniki finansowe przedsiębiorstwa. Według badań Forrester Research, poprawa UX i dostępności cyfrowej może zwiększyć konwersję nawet o do 20%3. Dla e-sklepu o obrotach rzędu kilku milionów złotych rocznie to wzrost przychodów o setki tysięcy złotych.
Ponadto, obsługa klientów niepełnosprawnych w przyjazny sposób przekłada się na wizerunek firmy jako społecznie odpowiedzialnej i innowacyjnej. W dobie rosnącej konkurencji, dobra reputacja marki bywa nieocenionym atutem.
6. Przygotowanie Sklepu Internetowego do EAA – Poradnik Krok po Kroku
6.1. Audyt Strony – Diagnoza Obszarów do Poprawy
Pierwszym etapem dostosowania sklepu online do wymagania EAA 2025 jest przeprowadzenie audytu dostępności. Można to zrobić we współpracy z zewnętrznymi specjalistami lub przy użyciu darmowych narzędzi:
Wave Web Accessibility Evaluation Tool – analizuje stronę pod kątem błędów w kodzie HTML i problemów z kontrastem.
Axe DevTools – wtyczka do przeglądarek (Chrome, Firefox) wspomagająca testy dostępności.
Google Lighthouse – raportuje dostępność i wydajność.
Audyt powinien obejmować nie tylko stronę główną, ale całą ścieżkę zakupową (homepage, kategorie, karty produktów, koszyk, checkout, formularze). Warto zwrócić uwagę na:
Czy wszystkie obrazy mają alternatywny tekst?
Czy kontrast kolorów między tłem a tekstem jest wystarczający?
Czy formularze są poprawnie etykietowane (label, aria-label)?
Czy witryna umożliwia nawigację za pomocą klawiatury bez potrzeby korzystania z myszy?
Czy elementy klikalne mają wystarczająco duży rozmiar (zwłaszcza na urządzeniach mobilnych)?
6.2. Projektowanie Stron Przyjaznych Osobom z Niepełnosprawnościami
Projektowanie dostępnych stron (ang. Inclusive Design) polega na uwzględnieniu różnorodności użytkowników już na etapie koncepcji graficznej i programistycznej. Kilka kluczowych zasad:
Minimalizm i przejrzystość: Unikaj przeładowania strony elementami, stosuj duże marginesy i proste układy.
Widoczny Fokus: Podświetlaj elementy, na których aktualnie znajduje się kursor klawiatury (focus).
Responsywność: Upewnij się, że układ strony automatycznie dostosowuje się do rozdzielczości ekranu.
Konsekwentna nawigacja: Menu, koszyk, przyciski powinny znajdować się w tych samych miejscach na każdej podstronie.
6.3. WCAG 2.1 w Praktyce – Najważniejsze Elementy
Implementacja standardów WCAG handel internetowy wymaga:
Prawidłowej semantyki HTML: sekcje header, nav, main, footer, nagłówki (h1, h2, h3), listy i tabele.
Atrybutu alt w grafikach: opisującego zawartość obrazu (szczególnie ważne dla produktów).
Napisów i transkrypcji: jeśli sklep korzysta z materiałów wideo (np. prezentacje produktów).
Formularzy z odpowiednimi etykietami: aby czytniki ekranu mogły poprawnie odczytać pola.
Właściwych relacji aria (np. aria-labelledby, aria-describedby) dla zaawansowanych interfejsów.
6.4. Narzędzia i Technologie Wspierające Dostępność
Reader Mode w przeglądarkach – ułatwia testowanie czytelności treści.
Screen Readers (np. JAWS, NVDA, VoiceOver) – istotne przy sprawdzaniu, czy strona jest przyjazna osobom niewidomym.
Klawiatury alternatywne i wirtualne – test obsługi przy użyciu innych urządzeń niż mysz.
6.5. Testowanie Dostępności (Accessibility Testing)
Po wprowadzeniu zmian należy przeprowadzić gruntowne testy:
Testy manualne: przejście całej ścieżki zakupowej tylko przy użyciu klawiatury.
Testy automatyczne: użycie narzędzi do wykrycia częstych błędów (np. brak alt text, zły kontrast).
Testy z użytkownikami: zaangażowanie osób niewidomych, słabowidzących czy z innymi ograniczeniami ruchowymi/poznawczymi, aby uzyskać realny feedback z praktycznego korzystania ze strony.
7. Obowiązki Przedsiębiorców i Ryzyka za Niedostosowanie
7.1. Wymagania EAA 2025 – Co Grozi za Brak Zgodności?
Z dniem 28 czerwca 2025 roku przedsiębiorcy działający w obszarze e-commerce muszą spełniać warunki Europejskiego Aktu Dostępności e-commerce. Brak dostosowania może oznaczać:
Wszczęcie postępowania administracyjnego przez instytucje nadzorujące (w Polsce np. Ministerstwo odpowiedzialne za cyfryzację).
Nałożenie kar finansowych; wysokość zależy od indywidualnych przepisów krajowych, ale może sięgać nawet kilkuset tysięcy złotych dla większych podmiotów.
Obowiązek wprowadzenia zmian w krótkim terminie (co może oznaczać nieplanowane koszty i przestoje w działaniu sklepu).
7.2. Kary i Sankcje
Choć ostateczne kształty sankcji mogą różnić się w poszczególnych państwach członkowskich, to większość krajów UE wprowadziła przepisy przewidujące znaczące kary za nieprzestrzeganie dyrektyw związanych z dostępnością. Oprócz kar finansowych istnieje ryzyko:
Wpisu do publicznego rejestru podmiotów nieprzestrzegających prawa.
Możliwości pozwu zbiorowego przez organizacje reprezentujące osoby z niepełnosprawnościami.
Strat handlowych w związku z negatywnym PR i możliwymi bojkotami konsumenckimi.
7.3. Reputacja i Strata Klientów
Brak dostosowania sklepu do potrzeb osób z niepełnosprawnościami to nie tylko ryzyko prawne, ale też spore zagrożenie reputacyjne. Negatywne opinie w mediach społecznościowych i na forach branżowych mogą utrudnić pozyskiwanie klientów. Ponadto, w dzisiejszych czasach konsumenci coraz bardziej cenią firmy zaangażowane społecznie. E-handel a regulacje unijne często staje się głównym tematem medialnym, zwłaszcza gdy ktoś boleśnie odczuje konsekwencje niedostosowania.
8. Studia Przypadków (Case Studies)
8.1. Sklep A: Dostępność jako Przewaga Konkurencyjna
Kontekst: Sklep A (działający w branży odzieżowej) zdecydował się na kompleksowe wdrożenie wytycznych WCAG 2.1 na rok przed wejściem w życie EAA.
Działania:
Przeprowadzono audyt dostępności i wdrożono zmiany (dodanie tekstów alternatywnych, poprawa kontrastu, ujednolicenie nawigacji).
Uruchomiono wersję strony w trybie wysokiego kontrastu oraz moduł powiększania czcionki.
Zorganizowano warsztaty z osobami niewidomymi, testującymi funkcjonalność e-sklepu.
Efekty:
Wyraźny wzrost pozytywnych opinii klientów, w tym osób z niepełnosprawnościami wzroku, co przełożyło się na lepszy wizerunek marki.
Zero problemów z regulacjami UE dostępność w momencie wejścia w życie EAA.
8.2. Sklep B: Kryzys Reputacji po Niedostosowaniu
Kontekst: Sklep B (branża elektroniczna) zignorował ostrzeżenia i nie przeprowadził kompleksowych działań dostosowawczych.
Działania:
Minimalne modyfikacje w kodzie strony — skupienie się na “podstawowym” alt text bez przetestowania działania w czytnikach ekranu.
Brak dbałości o odpowiedni kontrast i nawigację klawiaturową.
Efekty:
Skargi i zgłoszenia do lokalnych instytucji zajmujących się prawami osób z niepełnosprawnościami.
Negatywny rozgłos medialny oraz fala krytyki w mediach społecznościowych.
Spadek sprzedaży o 10% w ciągu kwartału i utrata zaufania konsumentów.
Konieczność szybkiego przeprojektowania strony — finalnie dużo większy koszt wdrożenia dostępności niż gdyby zostało to zrobione planowo.
9. Najlepsze Praktyki i Polecane Wzorce UX
9.1. Responsywność i Dostępność Mobilna
W dobie rosnącej popularności zakupów mobilnych, responsywność to klucz. Strona musi automatycznie dostosowywać układ do wielkości ekranu. Ważne, by:
Elementy klikalne (przyciski, linki) były odpowiednio duże i rozstawione, co ułatwia nawigację dotykową.
Zawartość nie wymagała zoomowania palcami po to, by przeczytać podstawowy tekst (powinna być poprawnie skalowalna).
9.2. Kontrast i Czytelność
Kontrast tekstu względem tła powinien wynosić co najmniej 4.5:1 dla tekstu podstawowego (WCAG 2.1 AA).
Unikaj jasnych tekstów na jasnym tle i ciemnych tekstów na ciemnym tle.
Upewnij się, że rozmiar czcionki jest wystarczająco duży (min. 16 px na urządzeniach mobilnych).
9.3. Nawigacja Klawiaturą i Skróty Klawiszowe
Osoby z niepełnosprawnościami ruchowymi często korzystają wyłącznie z klawiatury bądź urządzeń alternatywnych. Dlatego:
Wszystkie aktywne elementy (przyciski, linki, pola formularzy) muszą być dostępne za pomocą przycisku Tab.
Fokus powinien być wyraźnie zaznaczony (np. ramką lub podświetleniem).
Formularze muszą umożliwiać zmianę pól klawiszami strzałek bądź Tab/Shift+Tab w intuicyjny sposób.
9.4. Etykietowanie i Tekst Alternatywny
Tekst alternatywny (alt text) – każde zdjęcie produktu musi być opisane w sposób zrozumiały (np. “Czarna sukienka koktajlowa z koronkowymi rękawami”).
Puste alt (alt="") – stosowane tylko wtedy, gdy obrazek ma charakter czysto dekoracyjny.
Dodatkowe etykiety w elementach interfejsu (np. aria-label) mogą znacząco poprawić doświadczenie użytkowników korzystających z czytników ekranu.
10. Jak Współpracować z Prawnikiem i Specjalistami UX?
10.1. Rola Prawnika w Kontekście EAA
Prawnik specjalizujący się w prawie dostępności cyfrowej i regulacjach unijnych może:
Zidentyfikować obowiązki prawne wynikające z EAA i krajowych przepisów implementujących tę dyrektywę.
Opracować strategię minimalizacji ryzyka (np. propozycje klauzul w regulaminach, umowach z podwykonawcami).
Monitorować zmiany legislacyjne i doradzać w zakresie interpretacji przepisów.
Warto rozważyć regularne konsultacje z kancelarią prawną znającą temat EAA, aby uniknąć kosztownych błędów i sankcji.
10.2. Współpraca z Projektantem UX/UI
Specjalista UX/UI powinien aktywnie współpracować z programistami i osobami testującymi dostępność strony. Kluczowe zadania to:
Opracowanie prototypów uwzględniających zasady projektowania uniwersalnego.
Przeprowadzanie testów użyteczności z udziałem osób z niepełnosprawnościami, aby zweryfikować, czy rozwiązania są intuicyjne w praktyce.
Nadzór nad wdrożeniem i szkolenia zespołu, tak by każda zmiana na stronie (nowa podstrona, funkcja, integracja) była zgodna z wytycznymi WCAG 2.1 e-commerce.
10.3. Budżet i Harmonogram Adaptacji
Przygotowanie sklepu do dostosowanie sklepu online według EAA może być kosztowne, szczególnie jeśli strona jest duża i zawiera wiele elementów interaktywnych. Zaleca się:
Tworzenie planu finansowego z uwzględnieniem kosztów audytu, wdrożeń, testów i ponownych weryfikacji.
Harmonogram rozbity na etapy (np. poprawa kluczowych obszarów w pierwszym kwartale, usprawnienia mobilne w drugim itd.).
Kontrolę postępu – okresowe spotkania z zespołem projektowym i prawnikiem, by sprawdzać zgodność z harmonogramem i budżetem.
11. Podsumowanie
Europejski Akt Dostępności e-commerce to istotna zmiana, która w sposób przejrzysty reguluje zasady dostępności cyfrowej sklepów internetowych na terenie Unii Europejskiej. Termin wejścia w życie (czerwiec 2025) może wydawać się odległy, jednak wdrożenie nowych standardów — szczególnie w sklepach o rozbudowanej infrastrukturze — wymaga czasu, odpowiednich zasobów i wiedzy technicznej.
Kluczowe punkty artykułu:
Znaczenie EAA: Dyrektywa wprowadza jednolite wymagania dla e-commerce, dotyczące m.in. zgodności z wytycznymi WCAG 2.1.
Termin i ryzyka: Przedsiębiorcy mają czas do 2025 roku na dostosowanie, jednak niedopełnienie obowiązków może skutkować sankcjami i utratą wizerunku.
Kroki wdrożenia:
o Audyt dostępności (analiza struktury strony, testy manualne i automatyczne).
o Projektowanie uwzględniające potrzeby osób z niepełnosprawnościami (UX i UI).
o Testowanie z udziałem użytkowników korzystających z technologii asystujących.
Korzyści biznesowe: Zwiększenie konwersji, dotarcie do nowych grup klientów, poprawa reputacji i unikanie ewentualnych kar finansowych.
Najważniejszym przesłaniem jest to, że dostępność cyfrowa to nie tylko obowiązek wynikający z prawa, ale i szansa na rozwój biznesu. W dobie rosnącej konkurencji oraz wzrostu świadomości społecznej, przyjazny i dostępny sklep internetowy może stać się trwałą przewagą konkurencyjną.
Europejski Akt Dostępności e-commerce to krok milowy w tworzeniu stron przyjaznych wszystkim użytkownikom i szansa na zwiększenie zasięgu biznesu online.
12. Dodatkowe zasoby i linki
Oficjalne źródła i wytyczne
o Strona Komisji Europejskiej o EAA – aktualne informacje na temat postępów wdrażania dyrektywy.
o W3C Web Accessibility Initiative (WAI) – oficjalne wytyczne dotyczące WCAG 2.1 oraz materiały szkoleniowe.
Narzędzia do audytu dostępności
o Wave – Web Accessibility Tool – darmowe narzędzie do szybkich testów dostępności stron.
o Axe DevTools – wtyczka do przeglądarek pomagająca znaleźć problemy z dostępnością.
o Google Lighthouse – raporty nt. wydajności, SEO i dostępności.
Jeżeli prowadzisz sklep internetowy i nie masz pewności, czy Twoja strona spełnia wymogi Europejskiego Aktu Dostępności oraz WCAG 2.1, rozważ jak najszybsze przeprowadzenie audytu. Współpraca z prawnikiem doświadczonym w zakresie prawa dostępności cyfrowej może okazać się bezcenna — nie tylko pozwoli uniknąć sankcji, lecz także otworzy drogę do całkiem nowych grup klientów.
Skontaktuj się z nami
Portal stworzony i prowadzony przez:
Kancelaria Radcy Prawnego Jarosław Baraniak
ul. Narutowicza 18/7U,
90 - 135 Łódź
tel. 690 519 875
poczta@kancelariabaraniak.pl
Podane dane osobowe przetwarzane będą w celu i w zakresie niezbędnym do udzielenia odpowiedzi na przesłaną wiadomość. KLIKNIJ i zapoznaj się ze sposobem przetwarzania Twoich danych.