EUDR – Nowe obowiązki dla przedsiębiorców wynikające z Rozporządzenia (UE) 2023/1115.
1. Wprowadzenie do EUDR
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2023/1115 z dnia 31 maja 2023 r., znane jako EU Deforestation Regulation (EUDR), stanowi jeden z kluczowych elementów Europejskiego Zielonego Ładu. Jego głównym celem jest przeciwdziałanie wylesianiu i degradacji lasów na świecie, poprzez wprowadzenie wymogów dotyczących łańcucha dostaw produktów zawierających surowce powiązane z ryzykiem wylesiania.
Rozporządzenie ma zastosowanie zarówno do przedsiębiorców wprowadzających produkty na rynek Unii Europejskiej, jak i do tych, którzy dokonują ich eksportu poza UE.
2. Zakres zastosowania – jakie produkty obejmuje EUDR?
Rozporządzenie obejmuje zarówno surowce pierwotne, jak i niektóre produkty przetworzone, które zawierają następujące materiały:
-
drewno i produkty drewnopochodne,
-
soja,
-
olej palmowy,
-
kawa,
-
kakao,
-
kauczuk,
-
bydło (zarówno żywe zwierzęta, jak i produkty pochodzenia zwierzęcego).
3. Terminy wejścia w życie obowiązków EUDR
Zgodnie z art. 36 rozporządzenia:
-
od 30 grudnia 2025 r. obowiązki będą dotyczyć średnich i dużych przedsiębiorstw,
-
od 30 czerwca 2026 r. – również mikro i małych przedsiębiorców.
4. Cel i mechanizmy działania EUDR
4.1 Cel regulacji
Celem EUDR jest zapewnienie, że produkty wprowadzane do obrotu na terenie UE lub z niej wywożone:
-
nie przyczyniają się do wylesiania ani degradacji lasów,
-
są wytwarzane zgodnie z przepisami prawa obowiązującymi w kraju pochodzenia (m.in. prawo dotyczące użytkowania gruntów, ochrona środowiska, prawo pracy, prawa ludności rdzennej).
4.2 System należytej staranności (due diligence)
Każdy podmiot objęty rozporządzeniem zobowiązany jest do wdrożenia i stosowania systemu należytej staranności, składającego się z trzech etapów:
Etap 1 – Gromadzenie informacji
Przedsiębiorca musi pozyskać i udokumentować następujące dane:
-
dokładna identyfikacja produktu,
-
kraj, region i działka geograficzna (z dokładnością do współrzędnych GPS) pochodzenia surowca,
-
dane dostawców,
-
dowody zgodności z przepisami prawa lokalnego, w tym dokumenty dotyczące użytkowania gruntów, zezwoleń, ochrony środowiska, prawa pracy, prawa własności.
Etap 2 – Ocena ryzyka
Na podstawie zgromadzonych danych należy przeprowadzić analizę ryzyka, czy dany produkt może pochodzić z terenów objętych wylesianiem lub użytkowany niezgodnie z prawem.
Ocena powinna być udokumentowana i przeprowadzona w oparciu o obiektywne kryteria, takie jak:
-
charakterystyka geograficzna kraju pochodzenia,
-
poziom korupcji,
-
niezależne raporty lub bazy danych o ryzykach środowiskowych.
Etap 3 – Działania korygujące
W przypadku wykrycia istotnego ryzyka, przedsiębiorca zobowiązany jest:
-
zaniechać transakcji, lub
-
pozyskać dodatkowe informacje lub dokumenty zmniejszające ryzyko do poziomu zerowego.
5. Obowiązki branży meblarskiej – istotne ryzyko i wymogi
Branża meblarska jest bezpośrednio objęta rozporządzeniem EUDR, ponieważ drewno jako materiał podstawowy zostało wskazane w załączniku I do rozporządzenia.
Najważniejsze obowiązki dla producentów, importerów i eksporterów mebli:
-
Konieczność udowodnienia, że drewno użyte w produkcie nie pochodzi z terenów wylesionych po 31 grudnia 2020 r.,
-
Wdrożenie systemu należytej staranności, obejmującego m.in. ocenę łańcucha dostaw i dokumentowanie zgodności,
-
Pozyskiwanie danych geolokalizacyjnych działek, z których pochodzi surowiec drzewny,
-
Złożenie oświadczenia o należytej staranności w specjalnym systemie informatycznym Komisji Europejskiej – Information System EUDR – przed wprowadzeniem produktu na rynek UE.
Skutki nieprzestrzegania przepisów
Naruszenie obowiązków EUDR może prowadzić do:
-
kar finansowych i administracyjnych,
-
zatrzymania produktów na granicy,
-
czasowego lub trwałego zakazu sprzedaży na rynku UE,
-
reputacyjnych strat oraz konieczności wdrożenia kosztownych działań naprawczych.
6. Inne branże objęte rozporządzeniem
EUDR dotyczy nie tylko sektora meblarskiego. Zakres regulacji obejmuje również:
-
branżę spożywczą – handel soją, olejem palmowym, kawą, kakao, wołowiną,
-
przemysł gumowy – w związku z użyciem kauczuku naturalnego,
-
sektor papierniczy i celulozowy – drewno jako surowiec,
-
branżę kosmetyczną i chemiczną, gdzie np. olej palmowy jest składnikiem surowym,
-
logistykę i handel międzynarodowy surowcami rolnymi i drzewnymi.
Wszystkie te sektory muszą prowadzić identyfikację produktów objętych rozporządzeniem, wdrożyć procedury zgodności i przeprowadzać regularne analizy ryzyka.
7. Rekomendacje dla przedsiębiorców
W związku z wejściem w życie EUDR, przedsiębiorcy powinni:
-
Przeprowadzić audyt wewnętrzny łańcucha dostaw w kontekście EUDR.
-
Nawiązać współpracę z dostawcami w celu pozyskania danych o pochodzeniu surowców.
-
Wdrożyć procedury należytej staranności oraz system dokumentowania zgodności.
-
Zgromadzić i archiwizować dokumentację przez wymagany okres 5 lat.
-
Rozważyć wdrożenie certyfikacji (np. FSC®, PEFC®), które ułatwiają weryfikację zgodności.
-
Przeszkolić pracowników odpowiedzialnych za zakupy, compliance i relacje z dostawcami.
8. Podsumowanie
Rozporządzenie EUDR to przełomowa regulacja, która wymusza większą przejrzystość i odpowiedzialność w globalnych łańcuchach dostaw. Dla branży meblarskiej oraz innych sektorów opartych na zasobach naturalnych oznacza to konieczność wprowadzenia nowych procedur weryfikacyjnych i dokumentacyjnych.
Firmy, które nie podejmą działań przygotowawczych na czas, narażają się na ryzyko prawne, finansowe i reputacyjne. Odpowiednie wdrożenie systemu należytej staranności nie tylko minimalizuje ryzyko kar, ale także może stać się elementem przewagi konkurencyjnej na rynku unijnym.
Skontaktuj się z nami
Portal stworzony i prowadzony przez:
Kancelaria Radcy Prawnego Jarosław Baraniak
ul. Narutowicza 18/7U,
90 - 135 Łódź
tel. 690 519 875
poczta@kancelariabaraniak.pl
Podane dane osobowe przetwarzane będą w celu i w zakresie niezbędnym do udzielenia odpowiedzi na przesłaną wiadomość. KLIKNIJ i zapoznaj się ze sposobem przetwarzania Twoich danych.